Astım Nedir?
Astım çocukluk çağının en sık kronik, inflamatuar akciğer hastalığıdır. Öksürük, hırıltı, nefes darlığı bulgularından bir ya da birkaçı bir arada bulunur. Astımda şikayetler devamlı değil ataklar halinde olmaktadır. Atak aralarında hastalar tamamen sağlıklı olup bir semptom görülmez. Hava yollarının enfeksiyon ya da alerjenler ile uyarılması ile mukus üretiminde artış ve hava yollarının etrafındaki düz kaslarda kasılma sonucunda hastada bulgular ortaya çıkar.
Neden oluşur?
Astım genetik ve çevresel etkileşimler sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Çoğu hastada aile öyküsü bulunmaktadır. Ancak erken çocukluk döneminde respiratuar sinsityal virüs (RSV), rinovirüs gibi enfeksiyonların geçirilmesi, sigara maruziyeti, anne sütü almama gibi faktörler astım gelişimi açısından risk oluşturmaktadır.
Her zaman alerjik midir?
Çocukluk çağı astımının %70’i alerjik astımdır. En sık sorumlu alerjenler ev tozu akarları, küfler, hayvan tüyleri ve polenlerdir. Besinlerin astımı tetiklemesi çok çok nadirdir. Daha sıklıkla, besin alerjisi varlığında, alerjik besin alımını takiben anafilaksinin bir parçası olarak solunum semptomları ortaya çıkmaktadır. Alerjik olup olmamasına göre astım tedavisi değişmez. Alerjisi olan hastalarda alerjenden uzak durmak astım kontrolünün sağlanması açısından önem taşımaktadır.
Astım geçer mi?
Astım kronik bir akciğer hastalığıdır ve düzelmez. Ancak şiddeti zaman içerisinde değişebilir. Bu nedenle astım kontrol ilaçları hastanın kontrol düzeyine göre artırılıp azaltılarak basamaklı bir tedavi yaklaşımı yapılmaktadır.
Tedavisi nasıldır?
Astım tedavisi atak tedavisi ve uzun dönem tedavi olmak üzere ikiye ayrılabilir.
Atak anında bronşlarda genişleme yapacak ilaçlar kullanılır (salbutamol, ipratropiyum). Ağır ataklarda steroid tedavisi ve oksijen tedavisi gerekli olabilmektedir.
Uzun dönem tedavide amaç atak sıklığını azaltmak, solunum fonksiyonlarında bozulmayı önlemektir. Bu amaçla hastalarda öncelikli olarak inhale kortikosteroidler kullanılmaktadır. Hastanın kontrol durumuna göre tedavide montelukast sodyum, inhalekortikosteroid+ uzun etkili beta-agonist kombinasyonu gibi ilaçlar da kullanılabilmektedir.
Astım ilaçlarının doğru kullanımı nasıl olmalıdır?
Astım ilaçları nebul, ölçülü doz inhaler ve kuru toz inhaler şeklinde farklı formlarda bulunmaktadır. Hastanın yaşına ve kooperasyonuna göre bu tedavilerden birisi seçilmektedir. Nebul ilaçlar erken süt çocukluğu döneminde, aracı tüp kullanımına uyumlu olmayan hastalarda tercih edilebilir. Kuru toz inhalerlerin kullanımı için ise belirli bir uyum gerekli olduğundan daha genellikle 10-12 yaş sonrası çocuklarda kullanımı daha uygun olmaktadır. Aradaki yaş gurubundaki hastalarda en çok kullanılan ilaç formu ölçülü doz inhale kortikosteroidlerdir. Bu ilaçlar hasta yaşı ne olursa olsun mutlaka aracı tüp ile kullanılmalıdır. İlaç kullanımı sonrası, lokal yan etkileri önlemek için ağız çalkalama/diş fırçalama yapılmalıdır.
Astım ilaçları devamlı mı kullanılır?
Astımda basamaklı bir tedavi yaklaşımı bulunmaktadır. Kontrol edici ilaçları hastalık kontrolüne göre azaltılıp artırılmaktadır. Bu nedenle hastaların düzenli kontrole gitmeleri oldukça önem taşımaktadır.
Astım tedavisinde ilaç dışında yapılabilecekler nelerdir?
Astım tedavisinde ilaç dışı tedavi yöntemleri arasında; alerjenden kaçınma, sigara dumanına maruziyetin önlenmesi, sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz ile obezitenin önlenmesi, stresin ortadan kaldırılması sayılabilir. Bunlar dışında astıma eşlik edebilecek alerjik rinit, kronik sinüzit, gastroözefageal reflü gibi hastalıkların saptanıp tedavi edilmesi de astımda kontrolün sağlanması açısından önem taşımaktadır.
Dikkat: Bu yazı Dr Burçin Beken tarafından hazırlanmış olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
Dikkat: Bu sitede yer alan bilgiler hastaları bilgilendirme amaçlı olup hekim olmayanlar tarafından tedavi amacıyla kullanılmamalıdırlar. Ayrıntılı bilgi için lütfen hekiminize başvurunuz